Solniczki w średniowieczu – prawdziwe klejnoty

solniczka gotycka
Wykonana w kształcie kielicha z pokrywą. Jest najstarszą i jedną z najpiękniejszych solniczek w wielickiej kolekcji. To bardzo rzadki przykład późnogotyckiego złotnictwa, który daje wyobrażenie jak wyglądały luksusowe przedmioty na najbogatszych stołach.
 
Solniczka luksusowym naczyniem
W średniowieczu takie solniczki – prawdziwe klejnoty, świadczyły o potędze i zamożności właściciela. Razem z innymi drogocennymi naczyniami przechowywanymi w skarbcach były pokazywane gościom podczas dworskich wydarzeń.
 
Solniczka a ceremoniał dworski
Sól w przeszłości była kosztowną przyprawą. Podawano ją więc w naczyniach wykonanych z cennego materiału i pięknie zdobionych. W średniowieczu, zgodnie z ceremoniałem dworskim, solniczkę ustawiano na stole przed najważniejszą osobą na uczcie. Wyznaczała dla niej miejsce i podkreślała pozycję społeczną. Oto przykład sytuacji, w której solniczka mogła stać się powodem konfliktu politycznego. Podobno w 1378 r. król Karol V gościł na uczcie dwie znakomite osoby:  cesarza rzymskiego i króla Wacława. Stanął przed dylematem przed kim powinien solniczkę z solą postawić: przed sobą, cesarzem rzymskim, czy może trzecim królem. Ten pozornie prozaiczny dla nas szczegół w przeszłości mógł mieć poważne reperkusje dyplomatyczne. W jaki sposób Karol V wybrnął z trudnej sytuacji? Zdecydował się postawić na stole trzy solniczki przed każdą z ważnych osób. Z pewnością miał z czego wybrać, ponieważ opis jego skarbca z lat 1379-1380 zarejestrował 46 solniczek w tym aż 19 złotych.
 
Solniczka a trucizna
Zamykane saliery miały tę przewagę nad otwartymi, że pozwalały lepiej chronić zawartość przed ewentualnymi trucicielami. Było to bardzo ważne w czasach, kiedy panujący żyli w ciągłej obawie o swoje życie a truciznę łatwo było wymieszać z solą.
 
Wielicka kolekcja solniczek zaliczana do najcenniejszych na świecie
W Muzeum solniczki gromadzone są od 1973 r. Obecnie kolekcja zaliczana jest do najcenniejszych na świecie i liczy ponad 1000 przedmiotów wykonanych z różnego materiału, w różnych stylach w znanych warsztatach złotniczych i manufakturach porcelany. Pochodzą prawie ze wszystkich kontynentów. Najcenniejsze, najpiękniejsze i najciekawsze można oglądać na wystawie stałej Solniczki - małe arcydzieła sztuki  w Zamku Żupnym.
 
Opis solniczki
Solniczka została wykonana ze szlifowanego agatu w kształcie kielicha. Zarówna czara jak i półkolista pokrywa zostały ujęte w srebrną i pozłacaną oprawę z kunsztownymi ornamentami z poskręcanych, jakby zeschniętych liści. Pokrywa zwieńczona jest uchwytem z delikatnymi dekoracjami trójliści. Wymiary: wysokość: 9 cm, średnica 5 cm

Solniczka, koniec XV wieku, Niemcy