Współczesna wiedza o początkach przemysłu solnego na ziemiach polskich jest rezultatem gruntownych badań naukowych prowadzonych dopiero od 60-tych lat XX w. Publikacje archeologów i historyków wykazały, że terenem najstarszego warzelnictwa, a potem najstarszego górnictwa soli kamiennej jest Małopolska.
Kopalnia soli kamiennej
Początki eksploatacji soli kamiennej w Wieliczce na skalę przemysłową łączą się z budową szybu Goryszowskiego datowanego przez historyków na lata 80-te XIII w. Bezpośrednim skutkiem podjęcia eksploatacji soli kamiennej było nadanie praw miejskich: Bochni – w 1253 r. i Wieliczce – w 1290 r. Pierwsza pisana wzmianka o soli kamiennej w Wieliczce zawarta jest w dokumencie lokacyjnym miasta z 1290 r., zaś szybkie postępy w jej produkcji poświadcza nadanie w 1291 r. prawa składu soli dla Oświęcimia, przez który przebiegał ku Śląskowi trakt zbytu soli wielickiej. Pod koniec XIII w. ukształtowało się przedsiębiorstwo zwane żupami krakowskimi, obejmujące kopalnie soli w Wieliczce i Bochni wraz z tamtejszymi warzelniami. W tym układzie organizacyjnym funkcjonowało ono przez blisko 500 lat, aż do pierwszego rozbioru Polski (1772 r.), będąc największym w dawnej Rzeczypospolitej i jednocześnie jednym z największych w Europie.
Długotrwałe wojny, towarzyszące im zarazy i klęski elementarne zachwiały gospodarka solną drugiej połowy wieku XVII, a zarządzający żupami dzierżawcy, zaniedbywali prace zabezpieczające, doprowadzając kopalnię do ruiny. Dopiero w następnym stuleciu specjaliści przybyli z Saksonii, na czele z J.G.Borlachem, zdołali usprawnić pod względem organizacyjnym i technicznym działalność przedsiębiorstwa. Czasy austriackie (1772 – 1918) charakteryzują się olbrzymim wzrostem produkcji powodującym rozwój przestrzenny kopalni wielickiej, mechanizacją prac górniczych (maszyny parowe i elektryczne), zatrudnieniem fachowej kadry inżynierskiej oraz wytyczeniem dla zwiedzających kopalnię pierwszej trasy turystycznej.
W 1964 r. zakończono w Wieliczce wydobycie soli kamiennej, zaś 30 VI 1996 r. zaprzestano całkowicie eksploatacji złoża. Obecnie malownicze wyrobiska kopalni są użytkowane do celów turystycznych, muzealnych i leczniczych. Wielickie złoże solne obejmuje obszar 5,5 km (na linii E-W) o szerokości od 0,5 do 1,5 km (N-S).