Najstarszym obiektem zespołu zamkowego jest tzw. „Dom pośród Żupy”, czyli Zamek Środkowy. To właśnie tam mieściła sięsiedziba zarządcy krakowskich salin. Wschodnia część obiektu została wzniesiona jako pierwsza – był to wybudowany z beskidzkiego piaskowca, wolnostojący obiekt na planie prostokąta. Lokalizacja tej pierwotnej części Zamku miała znaczenie strategiczne – dzięki położeniu na terenie podmokłym, nieopodal niewielkiej rzeczki Srawy, niemożliwe byłoby wykonywanie podkopów w wypadku oblężenia. W XIV stuleciu budynek został poszerzony od strony zachodniej o parterową część z niezwykłym bogactwem sklepień, zaś przy jego murach obronnych powstały zabudowania o charakterze gospodarczym. Dzięki odkryciom archeologicznym wiemy, że wówczas w Zamku stacjonowała niewielka załoga wojskowa, której zadaniem była ochrona ludności i magazynów soli. Istotne zmiany zaszły za panowania króla Kazimierza Wielkiego – wtedy Zamek wszedł w obręb fortyfikacji Wieliczki, a jednocześnie zyskał jeszcze bardziej reprezentacyjny charakter. Najlepszym tego przykładem była przebudowa Izby Grodzkiej, znanej dziś pod nazwą Sali Gotyckiej – pomieszczenia na parterze, które wyróżnia niezwykle rzadkie w budownictwie świeckim sklepienie żebrowe wsparte na jednym filarze. Kolejne stulecia przyniosły dalsze przebudowy i rozbudowy Domu pośród Żupy; jedna z istotniejszych, już w zgodzie z duchem renesansu, nastąpiła w XVI wieku – zachodnią część Zamku podniesiono do poziomu drugiego piętra, a także powstały nowe stropy dekorowane kasetonami i belkami oraz wieńczącą mury attyką.

Budowę Zamku Północnego, czyli „Domu Żupnego”, rozpoczęto już w I połowie XIV wieku, a ukończono w następnym stuleciu. Na parterze obiektu znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, zaś na piętrze – kaplica Św. Stanisława oraz komnaty mieszkalne dla wyższych urzędników. W piwnicy mieściło się z kolei pomieszczenie więzienie, znane pod nazwą „Groch”. Budynek do dnia dzisiejszego zachował swój charakter, ale w wyniku zawirowań historii stracił swój niegdysiejszy bogaty wystrój, w tym meble i posadzki. Remont Zamku Północnego ukończono w 1992 roku i od tamtego czasu służy on Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Wartym odnotowania detalem jest herb Bonerów (żupników z I poł. XVI wieku), który widnieje na północnej ścianie przewiązki łączącej „Dom Żupny” z „Domem pośród Żupy”.

Zamek Południowy to najmłodszy z obiektów kompleksu. Jego parter powstał dopiero w XIX wieku – wybudowano go w latach 1834-36 na miejscu wcześniejszej drewnianej zabudowy gospodarczej. Piętro budowli nadbudowano w 1905 roku. W obiekcie mieściły się m.in. kancelarie, mieszkania dla wartowników i stróży, wozownia oraz magazyn sprzętu przeciwpożarowego. W latach 1945-1992 budynek pełnił zupełnie inną rolę – tam bowiem mieściło się wielickie przedszkole. Dziś w Zamku Południowym znajdują się muzealne pracownie, pokoje gościnne Muzeum oraz restauracja.

• Szafarz, do jego obowiązków należała troska o gospodarstwo żupne, szczególnie z myślą o tym, by przestrzegać zasad uczciwości i likwidować przejawy zła. Powinien on mieć na uwadze kuchnię razem z kucharzami, aby niczego z niej nie wynoszono. Był także obecny przy wydawaniu artykułów spożywczych, rozdzielaniu łoju i owsa. Poza tym nadzorował naprawę dróg oraz prace budowlane.

• Pisarz, który maił zgodnie z prawdą i uczciwością odnotowywać i spisywać to, co zrobili inni urzędnicy.

• Piwniczny, który odpowiadał za zakup dobrego piwa od towarników, staranie się o dzbany, szklanki, zastawę stołową, ręczniki oraz ścieranie ze stołów.

• Kucharz z dwoma pomocnikami, którego zadaniem było utrzymanie kuchni w czystości i zwracanie uwagi, by nie miały miejsca straty w półmiskach i garnkach.

• Palacz, jego obowiązkiem było palenie w piecu wieczorem, a uprzednio posprzątanie izby, zmywanie stołów każdego dnia, zapalanie lampy przed obrazem Matki Boskiej i gaszenie jej wieczorem.

• Wrotny, do którtego obowiązków należało siedzenie przy bramie i pilnowanie, by chłopi i starcy nie wynosili niczego, co należy do Żupy. Przy każdym obiedzie i wieczerzy powinien przynosić klucze podżupkowi.

• Stróże, pilnowali zamku nocą, zmieniając się o północy. Poza tym pomagali też w kuchni przy skubaniu kogutów, znoszeniu drewna do ogniska, wyciąganiu wody ze studni, odnoszeniu piwa do piwnicy.

• Leśny, czuwał nad tym, aby woźnicy dbali należycie o wszystkie konie i  nie chodzili wieczorami do karczmy, celem uprawiania gry w kości. Ponadto miał zmuszać służbę do wcześniejszego wstawania póki stosownie do warunków pory roku wyjeżdżają wcześnie końmi, czy to do lasu po drewno czy też po siano.