Niezwykłe solniczki z Wieliczki

W Zamku Żupnym znajduje się, zaliczana do najcenniejszych na świecie, kolekcja solniczek. W dwóch salach prezentowane są światowej klasy solniczki oraz naczynia przyprawowe. Obiekty pochodzą z najlepszych warsztatów złotniczych i wytwórni porcelany, wykonane są ze złota, porcelany, a także szlachetnych kamieni czy masy perłowej. Obiekty pochodzą z różnych kontynentów i krajów, prezentują style od gotyku poprzez barok, klasycyzm, secesję i art deco.
W przeszłości takie naczynia na sól świadczyły o statusie i zamożności właściciela, wyznaczały miejsce przy stole dla najważniejszej osoby, stanowiły ozdobę stołów i uczt. W Zamku Żupnym bywali znamienici goście, w tym królowie. Przygotowywano dla nich wystawne uczty, w czasie których na pewno pojawiała się piękna solniczka przed najważniejszym gościem dla podkreślenia jego statusu. Tak nakazywał ceremoniał dworski.
 
Pod koniec XVII wieku solniczki stały się elementem bardzo rozbudowanych serwisów, które w wieku XIX ograniczyły się do kilkuelementowego kompletu przyprawowego umiejscowionego na wspólnym postumencie.
 
Z kolei w wieku XVII i XVIII modnym stało się ozdabianie stołów kompozycjami z kwiatów i figur wykonanych z cukru, a w późniejszym okresie z porcelany. Nowa moda sprawiła, że pojawiły się figuralne naczynia do przypraw z postaciami: Afrykanek, Indian, Turków, zakochanych par, pasterek i pasterzy z ozdobnymi pojemnikami na sól
 
Prawdziwym rarytasem jest późnogotycka solniczka w kształcie kielicha datowana na około 1500 rok. Jest najstarszą solniczką, a zarazem jednym z najcenniejszych eksponatów w muzealnej kolekcji. Wykonana została z agatu - cennego kamienia ozdobnego. Dekoracyjne, barwne i półprzezroczyste pasy, widoczne w strukturze kamienia, zostały doskonale wyeksponowane w kształcie naczynia, które było przeznaczone na równi do podawania soli jak i do podziwiania.
 
Na wystawie wyróżnia się unikatowa para srebrnych solniczek zdobionych scenami z polowania. Powstały w Augsburgu w latach 1590-94. W XIX wieku wchodziły w skład kolekcji barona Meyera de Rothschilda w jego posiadłości w Mentmore koło Londynu.
 
Wśród prezentowanych przedmiotów jest solniczka całkowicie wykonana ze złota z monogramem E umieszczonym pod mitrą książęcą. Wiązany jest on z osobą księcia Ernesta II Sachsen-Coburg-Gotha (1818-1893), starszego brata księcia Alberta, męża brytyjskiej królowej Wiktorii.
 
W tak dostojnym gronie znalazły też miejsce luksusowe naczynia Louisa Comforta Tiffany’ego z Nowego Jorku. Solniczki wykonane ze szkła iryzującego o pięknym, metalicznym blasku są tak lekkie i delikatne, że może je przesunąć nawet niewielki podmuch wiatru.
 
Imponującym i największym w wielickiej kolekcji jest rokokowy, porcelanowy serwis przyprawowy. To ewenement i unikat w polskich zbiorach. Komplet składa się z wysokiej dekoracji środka stołu oraz czterech wolno stojących figurek z pojemnikami na przyprawy. Postacie są alegoriami czterech pór roku.  Serwis powstał w manufakturze w Höchst około 1765 roku i należy do największych, znanych tego rodzaju. Wyróżnia się najwyższym poziomem wykonania porcelany i dekoracji malarskich oraz doskonałym stanem zachowania.
 
Kolejny zachwycający serwis przyprawowy został wykonany ze srebra w latach 1773-75 w Augsburgu.Składa się z dwóch szklanych flaszy na oliwę i ocet w misternej konstrukcji srebrnej z miseczkami na przyprawy sypkie (m.in. sól) w kształcie pozłacanych liści. Ażurowe zwieńczenie przeznaczone jest na cytryny – owoce niegdyś drogie, ale niezbędne podczas luksusowych uczt baroku, które miały zachwycać bogactwem. Ten obiekt jest cenny ponieważ zachował się wraz z oryginalnymi, szklanymi flaszami co należy do rzadkości.
 
Bardzo ciekawy jest barokowy zestaw podróżny Srebrna solniczka znajduje się obok składanych kubków, talerza, wazki, sztućców, świecznika i nożyczek do knotów. Kiedyś było jeszcze lustro, które niestety nie zachowało się do naszych czasów. Zestaw wykonany został w XVII w. w Augsburgu, słynącym z tego typu wyrobów. Podróżne zestawy służyły różnym celom, popularne były serwisy do kawy i herbaty. Z czasem poszerzyła się ich zawartość o artykuły do pisania w podróży, do szycia, aptekarskie czy w formie zestawu toaletowego. Pełny sreber serwis toaletowy był wizytówką każdej damy ze szlachetnego rodu. Zwyczajem było aby mąż obdarował żonę takim olśniewającym zestawem rankiem po nocy poślubnej.
Prezentowany na wystawie komplet jest wyjątkowy także z tego względu, że zachował się kuferek podróżny, w który jest spakowany. A  jest to rzadkość.  Z zewnątrz wyłożony został wytłaczaną skórą o złoconych wzorach roślinnych.
 
Urodę prezentowanych na wystawie solniczek podkreśla zabytkowe miejsce – Zamek Żupny, obiekt wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – dawna siedziba solnego przedsiębiorstwa – Żup Krakowskich. Wyjątkowy, historyczny nastrój służy kontemplacji soli i solniczek, których losy splecione są przecież od wieków.