Najstarsze zdjęcie Wieliczki
Fotografia przedstawiająca ogólny widok Wieliczki od strony północnej wykonana została prawdopodobnie w latach 50. XIX wieku przez nieznanego fotografa. Zdjęcie naklejone jest na karton.
Wieliczka w XIX w. – historyczne obiekty zatrzymane w kadrze
W środkowej części fotografii widoczne jest centrum miasta. Posuwając się od strony prawej do lewej widoczny jest kompleks Zamku Żupnego (k. XIII – XIX w.) z fragmentem murów i basztą, która zachowała się do naszych czasów. Nad kompleksem zamkowym widoczna jest wieżyczka zegarowa, rozebrana ok. 1860 r. Na podstawie zachowanych dokumentów stwierdzono, że zegar wieżowy wcześniej pojawił się w Wieliczce (pocz. XVI w.) niż na wieży ratuszowej w Krakowie. Zamek Żupny był siedzibą zarządu solnego przedsiębiorstwa, obecnie mieści się w nim Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Od 2013 r. Zamek znajduje się na Liście Dziedzictwa UNESCO.
Następnie mijamy kościół parafialny św. Klemensa z zauważalną wieżą w stylu józefińskim i czterospadowym dachem. Obecna świątynia jest już trzecią wzniesioną na tym miejscu. Pod koniec XVIII w. trzy silne wstrząsy podziemne naruszyły mury kościoła. Został rozebrany a na początku XIX w. wzniesiony obecny kościół. Aktualny stan zawdzięcza przebudowom w latach 1881-1885. Z drugiego kościoła pochodzi XVII wieczna kaplica Morsztynów. Obok kościoła znajduje się dzwonnica ufundowana przez króla Jana III Sobieskiego. Wzniesiono ją z pieniędzy przekazanych wprost z dochodów żupnych przez żupnika Wawrzyńca Wodzickiego.
Poniżej kościoła, w miejscu obecnych plant z pomnikiem Adama Mickiewicza, znajduje się budynek szybu Wodna Góra. Służył do transportowania wody z kopalni, którą następnie systemem rynien przesyłano do warzelni. W niej z solanki otrzymywano sól. Budynek został rozebrany w 1866 r. a szyb zasypany.
Dalej na lewo od kościoła widoczne jest nadszybie szybu Regis przebudowane latach 1860-1861. To najstarszy z dostępnych szybów, powstał na polecenie króla Kazimierza Wielkiego w II poł. XIV w. Od 2012 r. ten szyb jest przeznaczony do obsługi turystów i kuracjuszy.
Patrząc jeszcze bardziej na lewo fotografia obejmuje zabudowania późnobarokowego pałacu wybudowane przez braci Piotra i Jana Konopków w latach 80. XVIII wieku. Bracia zajmowali się handlem solą. W 1808 r. zespół pałacowy Konopków nabyła wielicka salina i przekształciła go m.in. na mieszkania służbowe administracji salinarnej. Od 2002 r. mieści się w nim Instytut Pamięci Narodowej.
Wieliczka i kopalnia muzą fotografów
Pod zdjęciem, na kartonie ręcznie zapisane są inicjały M. D.W 1826 lub 1827 r.
rozpoczęła się fascynująca historia jednej z najmłodszych dziedzin sztuki, jaką jest fotografia. Ponad trzydzieści lat później bliżej nieznany fotograf zrobił pierwsze zdjęcie górniczego miasta Wieliczki. Jednak prawdziwy rozwój „wielickiej” fotografii nastąpił dopiero pod koniec XIX wieku. Z jednej strony przyczyniły się do tego nowe odkrycia i rozwiązania techniczne, z drugiej stale rosnące zainteresowanie skarbem polskich królów – kopalnią soli. Kopalnię i Wieliczkę fotografowali m.in: Awit Szubert, Jan Czernecki, Władysław Gargul i Alfons Długosz.
Fotografia – dokument i dzieło sztuki
Przez minione 170 lat zawodowcy i amatorzy wykonali tysiące, mniej lub bardziej malowniczych ujęć kopalni, miasta i jego mieszkańców. Wiele z nich to prawdziwe, małe dzieła sztuki – angażujące, inspirujące czy wzbudzające emocje odbiorcy. Co jednak istotne, w kontekście dziejów Wieliczki, dawna fotografia jest nie tylko wybitnym dziełem czy osiągnięciem techniki, ale przede wszystkim formą rejestracji trwałego, pojedynczego obrazu. Każde zdjęcie to zatrzymana w kadrze niepowtarzalna chwila. Ten „namalowany” światłem i cieniem obraz używa uniwersalnego, czytelnego dla wszystkich języka, a przez swoją wyjątkowość i wspomnianą czytelność pozwala bez większego wysiłku odtworzyć nieistniejący już świat. Dzięki zachowanym, pierwszym fotografiom możliwa jest rekonstrukcja pierwotnego wyglądu obiektów historycznych, śledzenie zmian i – w konsekwencji – ochrona substancji zabytkowej. Paradoksalnie fotografia z jednej strony, stając się z czasem dziełem sztuki, jest nieodłącznym elementem dziedzictwa kulturowego świata, z drugiej – jako istotne źródło ikonograficzno-historyczne – staje się narzędziem jego ochrony.
W środkowej części fotografii widoczne jest centrum miasta. Posuwając się od strony prawej do lewej widoczny jest kompleks Zamku Żupnego (k. XIII – XIX w.) z fragmentem murów i basztą, która zachowała się do naszych czasów. Nad kompleksem zamkowym widoczna jest wieżyczka zegarowa, rozebrana ok. 1860 r. Na podstawie zachowanych dokumentów stwierdzono, że zegar wieżowy wcześniej pojawił się w Wieliczce (pocz. XVI w.) niż na wieży ratuszowej w Krakowie. Zamek Żupny był siedzibą zarządu solnego przedsiębiorstwa, obecnie mieści się w nim Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Od 2013 r. Zamek znajduje się na Liście Dziedzictwa UNESCO.
Następnie mijamy kościół parafialny św. Klemensa z zauważalną wieżą w stylu józefińskim i czterospadowym dachem. Obecna świątynia jest już trzecią wzniesioną na tym miejscu. Pod koniec XVIII w. trzy silne wstrząsy podziemne naruszyły mury kościoła. Został rozebrany a na początku XIX w. wzniesiony obecny kościół. Aktualny stan zawdzięcza przebudowom w latach 1881-1885. Z drugiego kościoła pochodzi XVII wieczna kaplica Morsztynów. Obok kościoła znajduje się dzwonnica ufundowana przez króla Jana III Sobieskiego. Wzniesiono ją z pieniędzy przekazanych wprost z dochodów żupnych przez żupnika Wawrzyńca Wodzickiego.
Poniżej kościoła, w miejscu obecnych plant z pomnikiem Adama Mickiewicza, znajduje się budynek szybu Wodna Góra. Służył do transportowania wody z kopalni, którą następnie systemem rynien przesyłano do warzelni. W niej z solanki otrzymywano sól. Budynek został rozebrany w 1866 r. a szyb zasypany.
Dalej na lewo od kościoła widoczne jest nadszybie szybu Regis przebudowane latach 1860-1861. To najstarszy z dostępnych szybów, powstał na polecenie króla Kazimierza Wielkiego w II poł. XIV w. Od 2012 r. ten szyb jest przeznaczony do obsługi turystów i kuracjuszy.
Patrząc jeszcze bardziej na lewo fotografia obejmuje zabudowania późnobarokowego pałacu wybudowane przez braci Piotra i Jana Konopków w latach 80. XVIII wieku. Bracia zajmowali się handlem solą. W 1808 r. zespół pałacowy Konopków nabyła wielicka salina i przekształciła go m.in. na mieszkania służbowe administracji salinarnej. Od 2002 r. mieści się w nim Instytut Pamięci Narodowej.
Wieliczka i kopalnia muzą fotografów
Pod zdjęciem, na kartonie ręcznie zapisane są inicjały M. D.W 1826 lub 1827 r.
rozpoczęła się fascynująca historia jednej z najmłodszych dziedzin sztuki, jaką jest fotografia. Ponad trzydzieści lat później bliżej nieznany fotograf zrobił pierwsze zdjęcie górniczego miasta Wieliczki. Jednak prawdziwy rozwój „wielickiej” fotografii nastąpił dopiero pod koniec XIX wieku. Z jednej strony przyczyniły się do tego nowe odkrycia i rozwiązania techniczne, z drugiej stale rosnące zainteresowanie skarbem polskich królów – kopalnią soli. Kopalnię i Wieliczkę fotografowali m.in: Awit Szubert, Jan Czernecki, Władysław Gargul i Alfons Długosz.
Fotografia – dokument i dzieło sztuki
Przez minione 170 lat zawodowcy i amatorzy wykonali tysiące, mniej lub bardziej malowniczych ujęć kopalni, miasta i jego mieszkańców. Wiele z nich to prawdziwe, małe dzieła sztuki – angażujące, inspirujące czy wzbudzające emocje odbiorcy. Co jednak istotne, w kontekście dziejów Wieliczki, dawna fotografia jest nie tylko wybitnym dziełem czy osiągnięciem techniki, ale przede wszystkim formą rejestracji trwałego, pojedynczego obrazu. Każde zdjęcie to zatrzymana w kadrze niepowtarzalna chwila. Ten „namalowany” światłem i cieniem obraz używa uniwersalnego, czytelnego dla wszystkich języka, a przez swoją wyjątkowość i wspomnianą czytelność pozwala bez większego wysiłku odtworzyć nieistniejący już świat. Dzięki zachowanym, pierwszym fotografiom możliwa jest rekonstrukcja pierwotnego wyglądu obiektów historycznych, śledzenie zmian i – w konsekwencji – ochrona substancji zabytkowej. Paradoksalnie fotografia z jednej strony, stając się z czasem dziełem sztuki, jest nieodłącznym elementem dziedzictwa kulturowego świata, z drugiej – jako istotne źródło ikonograficzno-historyczne – staje się narzędziem jego ochrony.
Najstarsza fotografia miasta Wieliczki
