dziś otwarte: 9.00-17.00
dziś otwarte : 9.00-17.00
Wielka Salina znajduje się w miejscowości Salins-les-Bains w departamencie Jura w regionie Burgundii-Franche-Comté, około 40 km na południe od Besançon. Nazwa miejscowości Salinas-les-Bains pochodzi od soli i ostatecznie powstała w 1926 roku. Sól produkowano tu przez 1200 lat. W XVII wieku Salins-les-Bains stało się drugim miastem regionu Franche-Comté wypracowując połowę jego dochodów. W tym okresie w Wielkiej Salinie pracowało 820 osób. Kiedy zaczął się problem z opałem i salina nie była w stanie sprostać wymogom konkurencyjności zdecydowano ją zamknąć w 1962 roku. W 1966 roku salina stała się własnością miasta Salins-les-Bains, które nadal czerpie z niej dochody, ale już nie z soli a dzięki coraz liczniej przybywającym turystom i kuracjuszom korzystającym ze słonych wód termalnych.
Wielka Salina w Salins-les-Bains, jedna z najstarszych fabryk we Francji, wspólnie z Królewskimi salinami w Arc-et-Senans stanowią świadectwo wielowiekowych tradycji produkowania soli. Jest też wyjątkowym i unikalnym dziedzictwem Europy i niezwykłym klejnotem przemysłowym.
Salina na słonym źródle
Od 1200 lat Wielka Salina wykorzystywała naturalne źródła słonej wody jako surowiec do produkcji soli metodą warzenia czyli gotowania solanki w celu odparowania z niej wody. Istnienie słonych źródeł geolodzy tłumaczą obecnością prehistorycznego morza, które po odparowaniu wody pozostawiło 210 mln lat temu złoże soli na głębokości ok. 250 metrów. Wody deszczowe infiltrują to złoże, rozpuszczają sól stając się solanką a następnie pod ciśnieniem unoszą się w kierunku powierzchni.
Oświeceniowy cud architektury przemysłowej
Aby zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na sól, w 1775 r. za panowania Ludwika XVI, architekt Claude-Nicolas Ledoux zbudował na skraju ogromnego lasu Chaux warzelnię Arc-et-Senans. Zakład powstał specjalnie w tym miejscu, żeby zapewnić mu opał. Warzelnia była pierwszym, wielkim założeniem architektury przemysłowej odzwierciedlającej ideał postępu okresu Oświecenia. Rozległy kompleks oparty na planie półkola został zaprojektowany w celu racjonalizacji i hierarchizacji organizacji pracy. Następnym etapem miała być budowa miasta idealnego, które pozostało jedynie w sferze projektu.
Surowca, czyli solanki do produkcji soli, dostarczała Wielka Salina w Saline-les-Bains za pomocą innowacyjnego rurociągu o dł. 21 km, który powstał w latach 1780–1895 i połączył już na zawsze te dwa miejsca.
Zastój w rozwoju technologicznym, brak modernizacji i rentowności doprowadził do zamknięcia królewskiej warzelni Arc-et-Senans w 1895 roku.
Obiekt na Liście UNESCO
W 2009 r. Wielka salina Salins-les-Bains została wpisana na Listę UNESCO po rozszerzeniu wcześniejszego wpisu Królewskie Saliny w Arc-et-Senans, brzmi on teraz „Od Wielkich Salin w Salins-les-Bains do Królewskich Salin w Arc-et-Senans”. Powiększyła w ten sposób grono wyjątkowych obiektów przemysłowych na świecie.
Atrakcja turystyczna i Muzeum Soli Salinas-les-Bains
Wielka Salina, jedna z najstarszych fabryk we Francji o co najmniej 1200-letniej historii produkcji soli jest ważnym zabytkiem, który warto zobaczyć.
Zespół dawnej warzelni obejmuje podziemny chodnik z XIII wieku do transportu solanki, w którym znajduje się wciąż sprawny system pomp hydraulicznych z XIX wieku, budynek warzelni do odparowywania wody z solanki z jedyną zachowaną we Francji panwią solną o długości 17 m i unikalną kolekcją obiektów związanych z produkowaniem soli warzonej (narzędzi, wózków) a także budynek magazynowy, studnię Amont i budynek mieszkalny.
Podziemna trasa o długości 300 m biegnie w chodniku do transportu solanki. Ze względów bezpieczeństwa można ją zwiedzać tylko z przewodnikiem. Schodzi się do niej po 46 stopniach. Czas zwiedzania ok. 1 godz. Temperatura ok. 12 °C bez względu na porę roku.
W 2009 r. zostało otwarte muzeum, które prezentuje sól, salinę i jej produkcję na przestrzeni wieków, handel "białym złotem", kolekcję technicznych obiektów do produkcji soli, oraz udostępnia filmy i relacje. Czas zwiedzania ok. 30 min.
Kategoria obiektu:
1. Wielkie Saliny, które dostarczały w przeszłości także solankę do Królewskich Salin w Arc-et-Senans
2. Muzeum Soli Salinas-les-Bains
Adres:
Grande Saline of Salins-les-Bains
3 Place des Salines
39110 Salins-les-Bains
Tel. 03 84 73 10 92
accueil@grande-saline.com
Najważniejsze informacje w telegraficznym skrócie:
Powstanie złoża soli: 210 mln lat temu
Głębokość: Złoże soli znajduje się na głębokości 250 m
Odkrycie solanki: ok. 1200 lat temu
Początki produkcji: ok. 1200 lat temu
Powierzchnia saliny: w przeszłości ponad 15 tys. m2
Zakończenie produkcji: 1962 r.
Lista UNESCO, rok wpisu: 2009 rok
Obiekt znalazł się na Liście UNESCO w 2009 r. po rozszerzeniu wcześniejszego wpisu Królewskie Saliny w Arc-et-Senans, obecny wpis brzmi „Od Wielkich Salin w Salins-les-Bains do Królewskich Salin w Arc-et-Senans”.
Wpisy do rejestrów i na listy zabytków:
1. W 1971 r. podziemna trasa Wielkiej Saliny została uznana jako Pomnik Historii, jeden z pierwszych, uznanych, francuskich obiektów dziedzictwa przemysłowego.
2. Od 8 grudnia 2009 r. wszystkie budynki Wielkiej Saliny zostały uznane za zabytki.
Nagrody i wyróżnienia:
W 1984 roku Wielka Salina otrzymała nagrodę Grand Prix Dziedzictwa.
Ciekawostki:
Nazwa miejscowości pochodzi od soli
Podobnie jak w Wieliczce sól nazywa się tu „białym złotem”
W tej miejscowości Louis Pasteur francuski chemik i prekursor mikrobiologii przeprowadzał też swoje eksperymenty.
Na terenie byłej warzelni znajduje się kasyno, którego architektura wpasowana została w historyczną salinę i jej otoczenie
Salina na słonym źródle
Od 1200 lat Wielka Salina wykorzystywała naturalne źródła słonej wody jako surowiec do produkcji soli metodą warzenia czyli gotowania solanki w celu odparowania z niej wody. Istnienie słonych źródeł geolodzy tłumaczą obecnością prehistorycznego morza, które po odparowaniu wody pozostawiło 210 mln lat temu złoże soli na głębokości ok. 250 metrów. Wody deszczowe infiltrują to złoże, rozpuszczają sól stając się solanką a następnie pod ciśnieniem unoszą się w kierunku powierzchni.
Oświeceniowy cud architektury przemysłowej
Aby zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na sól, w 1775 r. za panowania Ludwika XVI, architekt Claude-Nicolas Ledoux zbudował na skraju ogromnego lasu Chaux warzelnię Arc-et-Senans. Zakład powstał specjalnie w tym miejscu, żeby zapewnić mu opał. Warzelnia była pierwszym, wielkim założeniem architektury przemysłowej odzwierciedlającej ideał postępu okresu Oświecenia. Rozległy kompleks oparty na planie półkola został zaprojektowany w celu racjonalizacji i hierarchizacji organizacji pracy. Następnym etapem miała być budowa miasta idealnego, które pozostało jedynie w sferze projektu.
Surowca, czyli solanki do produkcji soli, dostarczała Wielka Salina w Saline-les-Bains za pomocą innowacyjnego rurociągu o dł. 21 km, który powstał w latach 1780–1895 i połączył już na zawsze te dwa miejsca.
Zastój w rozwoju technologicznym, brak modernizacji i rentowności doprowadził do zamknięcia królewskiej warzelni Arc-et-Senans w 1895 roku.
Obiekt na Liście UNESCO
W 2009 r. Wielka salina Salins-les-Bains została wpisana na Listę UNESCO po rozszerzeniu wcześniejszego wpisu Królewskie Saliny w Arc-et-Senans, brzmi on teraz „Od Wielkich Salin w Salins-les-Bains do Królewskich Salin w Arc-et-Senans”. Powiększyła w ten sposób grono wyjątkowych obiektów przemysłowych na świecie.
Atrakcja turystyczna i Muzeum Soli Salinas-les-Bains
Wielka Salina, jedna z najstarszych fabryk we Francji o co najmniej 1200-letniej historii produkcji soli jest ważnym zabytkiem, który warto zobaczyć.
Zespół dawnej warzelni obejmuje podziemny chodnik z XIII wieku do transportu solanki, w którym znajduje się wciąż sprawny system pomp hydraulicznych z XIX wieku, budynek warzelni do odparowywania wody z solanki z jedyną zachowaną we Francji panwią solną o długości 17 m i unikalną kolekcją obiektów związanych z produkowaniem soli warzonej (narzędzi, wózków) a także budynek magazynowy, studnię Amont i budynek mieszkalny.
Podziemna trasa o długości 300 m biegnie w chodniku do transportu solanki. Ze względów bezpieczeństwa można ją zwiedzać tylko z przewodnikiem. Schodzi się do niej po 46 stopniach. Czas zwiedzania ok. 1 godz. Temperatura ok. 12 °C bez względu na porę roku.
W 2009 r. zostało otwarte muzeum, które prezentuje sól, salinę i jej produkcję na przestrzeni wieków, handel "białym złotem", kolekcję technicznych obiektów do produkcji soli, oraz udostępnia filmy i relacje. Czas zwiedzania ok. 30 min.
Kategoria obiektu:
1. Wielkie Saliny, które dostarczały w przeszłości także solankę do Królewskich Salin w Arc-et-Senans
2. Muzeum Soli Salinas-les-Bains
Adres:
Grande Saline of Salins-les-Bains
3 Place des Salines
39110 Salins-les-Bains
Tel. 03 84 73 10 92
accueil@grande-saline.com
Najważniejsze informacje w telegraficznym skrócie:
Powstanie złoża soli: 210 mln lat temu
Głębokość: Złoże soli znajduje się na głębokości 250 m
Odkrycie solanki: ok. 1200 lat temu
Początki produkcji: ok. 1200 lat temu
Powierzchnia saliny: w przeszłości ponad 15 tys. m2
Zakończenie produkcji: 1962 r.
Lista UNESCO, rok wpisu: 2009 rok
Obiekt znalazł się na Liście UNESCO w 2009 r. po rozszerzeniu wcześniejszego wpisu Królewskie Saliny w Arc-et-Senans, obecny wpis brzmi „Od Wielkich Salin w Salins-les-Bains do Królewskich Salin w Arc-et-Senans”.
Wpisy do rejestrów i na listy zabytków:
1. W 1971 r. podziemna trasa Wielkiej Saliny została uznana jako Pomnik Historii, jeden z pierwszych, uznanych, francuskich obiektów dziedzictwa przemysłowego.
2. Od 8 grudnia 2009 r. wszystkie budynki Wielkiej Saliny zostały uznane za zabytki.
Nagrody i wyróżnienia:
W 1984 roku Wielka Salina otrzymała nagrodę Grand Prix Dziedzictwa.
Ciekawostki:
Nazwa miejscowości pochodzi od soli
Podobnie jak w Wieliczce sól nazywa się tu „białym złotem”
W tej miejscowości Louis Pasteur francuski chemik i prekursor mikrobiologii przeprowadzał też swoje eksperymenty.
Na terenie byłej warzelni znajduje się kasyno, którego architektura wpasowana została w historyczną salinę i jej otoczenie
