Wieliccy cykliści sprzed 100 lat

W muzealnym archiwum zachowały się materiały dotyczące początków działalności wielickich cyklistów.
Drużyna miłośników rajdów rowerowych zwana „Oddziałem Kolarzy” działała przy Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. W roku 1905 liczyła 21 członków. Z kolei kronika miejscowej szkoły średniej informuje, iż w 1919 r. kolarstwo uprawiało „kilku uczniów posiadających gumy na kołach”. W okresie międzywojennym popularyzacją tego rodzaju sportu, zarówno w samym mieście jak i powiecie, zajmował się prężnie działający Klubu Cyklistów i Motorzystów w Wieliczce.

W uchwalonym w 1924 r. Statucie organizacji czytamy: „Celem klubu jest rozbudzanie życia sportowego wśród społeczeństwa w ogóle, a w szczególności rozwijanie sportu kolarskiego i motorowego oraz ochrona interesów sportowych ogółu kolarzy”. Klub miał urządzać zawody i zabawy sportowe, wycieczki turystyczne, konkursy jazdy na rowerze, zjazdy kolarskie, odczyty i zebrania towarzyskie, utrzymywać stałą korespondencję z prasą sportową i codzienną, a także tworzyć oddziały i samodzielne Kluby na prowincji. Ciekawostką jest, że działalność sportową miano prowadzić również w sezonie zimowym.
Osoby należące do Klubu dzieliły się na członków honorowych, wspierających, zwyczajnych i nadzwyczajnych. Statut regulując kwestie członkostwa przewidywał, że członkiem zwyczajnym „może być każda osoba czci nieposzlakowanej bez różnicy płci, wyznania i przekonań politycznych”. Wielicka organizacja sportowa rozwijała się dynamicznie – w 1932 r. do Klubu należało 56, a rok później już 66 osób. W latach 30. XX w. jej członkami byli m.in. starosta wielicki dr Władysław Wnęk, burmistrz miasta Franciszek Aywas, naczelnik saliny Bolesław Starnawski oraz ksiądz dziekan Stanisław Hałatek.
Każdego roku wieliccy cykliści brali udział w „Wyścigu o Mistrzostwo Klubu”, rozgrywanym zazwyczaj na trasie Wieliczka-Niepołomice-Stanisławice i z powrotem, na dystansie 50 km. Start i meta znajdowały się na dawnej granicy miasta przy karczmie „Pod kijem” (przy dzisiejszej ulicy Niepołomskiej). Począwszy od 1930 r. Klub był organizatorem „Dorocznego Wyścigu Kolarskiego ZIEMI WIELICKIEJ” na dystansie 100 km. Do udziału w imprezie dopuszczeni byli członkowie Towarzystw i Sekcji kolarskich z całej Polski, zrzeszeni w Polskim Związku Towarzystw Kolarskich w Warszawie i posiadający licencję. Druga edycja wyścigu odbyła się 23 sierpnia 1931 r. na trasie Wieliczka-Niepołomice-Bochnia-Brzesko i z powrotem.
Program imprezy przewidywał zbiórkę zawodników obok Magistratu o godzinie 8.30, po czym o godzinie 9.00 następował start – tradycyjnie spod karczmy „Pod kijem”. Przypuszczalny przyjazd zawodników przewidziano na godzinę 12.10. Po obiedzie wyznaczonym na godzinę 15.00 miał odbyć się „rajd cyklistów i motorzystów”, a następnie – już w sali kinowej – „Zabawa Kolarsko-Sportowa”. Dopiero wieczorem o godzinie 18.00 winna odbyć się ceremonia wręczenia nagród kolarzom.
Głównym trofeum był przechodni srebrny puchar ofiarowany przez „Obywatelstwo wielickie”. Zawodnik otrzymywał go na przeciąg jednego roku, aż do dnia następnego startu. Na pucharze uwieczniano imię i nazwisko, uzyskany czas i przynależność klubową każdorazowego triumfatora wyścigu. Jeśli kolarz wygrał trzykrotnie w ciągu sześciu lat, nagroda przechodziła na jego własność. W przypadku, kiedy w owym okresie nie udało się wyłonić indywidualnego zwycięzcy puchar przechodził na własność klubu, który zgromadził największą liczbę punktów za starty w zawodach.



oprac. dr Paweł Krokosz