Barta, paradny topór górniczy
Topory górnicze wywodzą się z Saksonii i łączyły się z górnictwem rud metali: srebra, miedzi i ołowiu. Początkowo (w XVII wieku) noszone były jako narzędzie pracy i oznaka statusu górników – ludzi wolnych, którzy mieli przywilej posiadania broni. Szybko zaczęły się pojawiać także w rękach książąt i kierownictwa górniczego. Od początku XVIII wieku były zastrzeżone dla „kopaczy” (ludzi, do których należały szyby) i najwyższych urzędników. Barty, podobnie jak laski górnicze, były odznakami honorowymi, które noszono przy uroczystych okazjach jako ozdoba i część stroju górników. Wykorzystywano je m.in. podczas parad Akademii Górniczej we Freibergu w XVIII wieku.
Jan Matejko i górniczy topór na jego obrazie
Artysta na swoim monumentalnym obrazie „Bitwa pod Grunwaldem”, pośród kłębiących się ciał rycerzy, wojowników, koni oraz różnorodnej broni, namalował także topór górniczy. Wystarczy uważnie przyglądnąć się scenie z Wielkim Mistrzem Krzyżackim by go zobaczyć. Trzyma go w prawej ręce wojownik w czerwonym kapturze z zamiarem uderzenia Mistrza. Broń ta ma charakterystyczny kształt barty górniczej. Oczywiście przedmiot ten nie mógł być używany podczas bitwy grunwaldzkiej 15 lipca 1410 r. i to przez wojownika niższego stanu. Jan Matejko czasami świadomie dokonywał takich zabiegów - umieszczał na obrazach przedmioty z innych czasów lub miejsc - starając się zawrzeć dodatkowe aluzje i znaki o znaczeniu symbolicznym.
Największa w Polsce kolekcja bart
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka posiada największą w Polsce kolekcję toporów górniczych. Niestety nie ma podstaw by wiązać pochodzenie któregokolwiek z nich z Wieliczką. Nie można jednak wykluczyć, że któryś z urzędników saskich, przybyłych do Rzeczypospolitej za panowania królów z dynastii Wettinow nie zabrał ze sobą topora górniczego do Wieliczki. Takim wybitnym saskim fachowcem był Jan Gotfryd Borlach – geometra, twórca planów wielickiej kopalni i inicjator ważnych dla postępu technicznego przedsięwzięć. Czy jednak przywiózł do Wieliczki bartę – nie wiadomo.
Czas powstania: 1790–1820, miejsce powstania: Saksonia, Niemcy, materiał: żelazo i róg jelenia
Artysta na swoim monumentalnym obrazie „Bitwa pod Grunwaldem”, pośród kłębiących się ciał rycerzy, wojowników, koni oraz różnorodnej broni, namalował także topór górniczy. Wystarczy uważnie przyglądnąć się scenie z Wielkim Mistrzem Krzyżackim by go zobaczyć. Trzyma go w prawej ręce wojownik w czerwonym kapturze z zamiarem uderzenia Mistrza. Broń ta ma charakterystyczny kształt barty górniczej. Oczywiście przedmiot ten nie mógł być używany podczas bitwy grunwaldzkiej 15 lipca 1410 r. i to przez wojownika niższego stanu. Jan Matejko czasami świadomie dokonywał takich zabiegów - umieszczał na obrazach przedmioty z innych czasów lub miejsc - starając się zawrzeć dodatkowe aluzje i znaki o znaczeniu symbolicznym.
Największa w Polsce kolekcja bart
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka posiada największą w Polsce kolekcję toporów górniczych. Niestety nie ma podstaw by wiązać pochodzenie któregokolwiek z nich z Wieliczką. Nie można jednak wykluczyć, że któryś z urzędników saskich, przybyłych do Rzeczypospolitej za panowania królów z dynastii Wettinow nie zabrał ze sobą topora górniczego do Wieliczki. Takim wybitnym saskim fachowcem był Jan Gotfryd Borlach – geometra, twórca planów wielickiej kopalni i inicjator ważnych dla postępu technicznego przedsięwzięć. Czy jednak przywiózł do Wieliczki bartę – nie wiadomo.
Czas powstania: 1790–1820, miejsce powstania: Saksonia, Niemcy, materiał: żelazo i róg jelenia
Barta
