Kukiełki z szopki bożonarodzeniowej Alfonsa Długosza

figurka z szopki
Czas powstania: 1941 r., miejsce powstania: Wieliczka, Polska, autor: Alfons Długosz
Figurki z wojennej szopki zostały wykonane przez Alfonsa Długosza i jego syna Wojciecha w 1941 r. i służyły do konspiracyjnych przedstawień.
Konspiracyjne przedstawienia
Pierwsze przedstawienie szopki Długoszów miało miejsce w 1941 r. w domu Długoszów, a następne  konspiracyjne - ze względu na czas wojenny – w innych prywatnych domach w Wieliczce.
 
Tradycja szopek bożonarodzeniowych
Szopka jest nieodłącznym elementem kolędowania w okresie Świąt Bożego Narodzenia w wielu regionach Polski i ma na celu opowiedzenie historii przyjścia na świat Jezusa. Tradycja ta nawiązuje do żywych szopek zapoczątkowanych przez św. Franciszka z Asyżu w XIII wieku. Na ziemie polskie zwyczaj ten przywędrował wraz z zakonami, głownie franciszkanów. Początkowo szopki były naturalnej wielkości i składały się z żywych zwierząt i ludzi, a dopiero później figur. Głównymi postaciami każdej z nich byli: Dzieciątko, Maryja, Józef, trzej królowie oraz pastuszkowie. Forma kukiełkowa szopek bożonarodzeniowych została rozpowszechniona w XVIII wieku. Z czasem zaczęto też wprowadzać kolejne postacie, w tym przedstawicieli różnych zawodów czy bohaterów narodowych. Dlatego w szopce są widoczne figury w strojach regionalnych – krakowiaka, górala – lub prezentujące poszczególne grupy zawodowe. W opisywanym zbiorze kukiełek jest postać górnika, który nawiązuje do kopalni soli i wielowiekowych tradycji górniczych w Wieliczce. Z upływem lat szopki zaczęły pojawiać się nie tylko w kościołach, ale też w prywatnych domach. Warto dodać, że z mniejszymi formatami szopek kolędowano, chodząc od domu do domu, już od połowy XIX wieku.

Autor szopki i twórca Muzeum
Figurki mają szczególną wartość dla Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, dlatego, ze zostały wykonane przez późniejszego założyciela Muzeum Alfonsa Długosza. Ten pasjonat, pedagog, społecznik, malarz , fotografik i muzealnik zachował od zniszczenia bezcenne skarby wielickiej kopalni. Stworzył Muzeum, które na dziesięciolecia wyprzedzało standardy muzealnictwa. Zatrudniając naukowców przygotował podstawy do wpisu kopalni soli na pierwszą Międzynarodową Listę Dziedzictwa UNESCO.

Opis obiektów:
Z pierwotnej wersji obejmującej 30 sztuk zachowało się 20 kukiełek, niestety nie przetrwała  szopka. Oprócz typowych dla szopki postaci - trzech króli, pastuchów, śmierci, diabła, żyda  czy żołnierzy -  jest także figurka górnika w mundurze. Wszystkie postacie posiadają dokładnie zaznaczone rysy twarzy, mają ubrania wykonane z tkanin a detale z metalu, drewna i papieru. Każda z kukiełek przymocowana jest do drewnianej podstawki zakończonej uchwytem, który pozwalał nimi poruszać w trakcie spektaklu.

Figurki mają ok. 30 cm wysokości